SIKH SIKHI SIKHISM

ਵੀਰਵਾਰ, ੨੪ ਜੇਠ (ਸੰਮਤ ੫੫੬ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ)

(ਅੰਗ: ੩੮੫)

ਧਨਾਸਰੀ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੨ ਅਸਟਪਦੀਆ ॥

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

ਗੁਰੂ ਸਾਗਰ ਰਤਨੀ ਭਰਪੂਰੇ ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸੰਤ ਚੁਗਹਿ ਨਹੀਂ ਦੂਰੇ ॥ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚੋਗ ਚੁਗਹਿ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ॥ ਸਰਵਰ ਮਹਿ ਹੰਸੁ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਪਾਵੈ ॥੧॥ ਕਿਆ ਬਗੁ ਬਪੁੜਾ ਛਪੜੀ ਨਾਇ ॥ ਕੀਚੀ ਡੂਬੈ ਮੈਲੁ ਨ ਜਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ॥ ਰਖਿ ਰਖਿ ਚਰਣ ਧਰੇ ਵੀਚਾਰੀ ॥ ਦੁਬਿਧਾ ਛੋਡਿ ਭਏ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ॥ ਮੁਕਤਿ ਪਦਾਰਥੁ ਹਰਿ ਰਸ ਚਾਖੇ ॥ ਆਵਣ ਜਾਣ ਰਹੇ ਗੁਰਿ ਰਾਖੇ ॥੨॥ ਸਰਵਰ ਹੰਸਾ ਛੋਡਿ ਨ ਜਾਇ ॥ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਕਰਿ ਸਹਜਿ ਸਮਾਇ ॥ ਸਰਵਰ ਮਹਿ ਹੰਸੁ ਹੰਸ ਮਹਿ ਸਾਗਰ ॥ ਅਕਥ ਕਥਾ ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਆਦਰੁ ॥੩॥ ਸੁੰਨ ਮੰਡਲ ਇਕ ਜੋਗੀ ਬੈਸੇ ॥ ਨਾਰਿ ਨ ਪੁਰਖੁ ਕਹੁ ਕੋਊ ਕੈਸੇ ॥ ਭਵਣ ਜੋਤਿ ਰਹੇ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥ ਸੁਰਿ ਨਰ ਨਾਥ ਸਚੇ ਸਰਨਾਈ ॥੪॥ ਆਨੰਦ ਮੂਲੁ ਅਨਾਥ ਅਧਾਰੀ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ ਸਹਜਿ ਬੀਚਾਰੀ ॥ ਭਗਤਿ ਵਛਲ ਭੈ ਕਾਟਨਹਾਰੇ ॥ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਿਲੇ ਪਗੁ ਧਾਰੇ ॥੫॥ ਅਨਿਕ ਜਤਨ ਕਰਿ ਕਾਲੁ ਸੰਤਾਏ ॥ ਮਰਣੁ ਲਿਖਾਇ ਮੰਡਲ ਮਹਿ ਆਏ ॥ ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਦੁਬਿਧਾ ਖੋਵੈ ॥ ਆਪੁ ਨ ਚੀਨਸਿ ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ ਰੋਵੈ ॥੬॥ ਕਹਤਉ ਪੜਤਉ ਸੁਣਤਉ ਏਕ ॥ ਧੀਰਜ ਧਰਮੁ ਧਰਣੀਧਰ ਟੇਕ ॥ ਜਤੁ ਸਤੁ ਸੰਜਮੁ ਰਿਦੈ ਸਮਾਏ ॥ ਚੌਥੈ ਪਦ ਕਉ ਜੇ ਮਨੁ ਪਤੀਆਏ ॥੭॥ ਸਾਚੇ ਨਿਰਮਲ ਮੈਲੁ ਨ ਲਾਗੈ ॥ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਭਰਮ ਭਉ ਭਾਗੈ ॥ ਸੁਰਤਿ ਮੂਰਤਿ ਆਦਿ ਅਨੂਪੁ ॥ ਨਾਨਕੁ ਜਾਚੈ ਸਾਚੁ ਸਰੂਪੁ ॥੮॥੧॥

ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਮਾਨਣਾ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਇਸ਼ਪਾਣੀ ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨਾਲ ਨਕੀ-ਨਕੀ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖ ਇਸ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੰਮਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੰਸ ਮੋਤੀ ਚੁਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਤ-ਹੰਸ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਰਸ ਦੀ ਚੋਗ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸੂਚੀਤ ਹੋ ਕੇ ਪੂਰੀ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਜੀਵਨ-ਸਫਾਰ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਅਸਰੇ ਦੀ ਬੱਸੀ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਾ ਰਸ ਛੱਡ ਕੇ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਨੇ ਉਸ ਪਦਾਰਥ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਜੋ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰਸਨ ਕੀਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੇ ਗੁੰਗ ਗਏ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੰਸ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਹਾ ਕਿ ਗੁਰਮੁਖ ਗੁਰੂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇਟਕਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਆਪਣਾ ਆਪ ਪਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵਨਾ ਆਵਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਇਬਾਦਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸਰਪੈਂਟ ਇਹ ਕਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਆਤਮਾ ਰਖ ਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜੁਡਿਆਂ ਬੰਦਿਆ ਪੂਰਾ ਅਵਸਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸਤਰੀ ਮ੍ਰਿਤ ਵਾਲੀ ਤਮੀਜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਭਾਵ, ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਮ ਚੰਚਲਤਾ ਜਿਹੜੀ ਨੂੰ ਕਦੀ ਵੀ ਤਾਕਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਝਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦੁਨੀਆਵਾਲੇ ਸਿਟਮੇ ਦਾ ਫਰਨ-ਰਿਵਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਵੀ ਉਹ ਸਦਾਇਕ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਤੋਂ ਨਾਮ ਦੀ ਦਾਤ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਹਿਮਾਇਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਜੂਦ ਅਵਿਦ ਤੋਂ ਹੀ ਚਲਿਆ ਆਇਆ ਹੈ।